Grada Wolters-Ten Thije, de 90-jarige motorcross- en voetbalfan
Op de voorgrond staan doet ze niet graag. Om via Wegdam Nieuws in de publiciteit te komen, daaraan heeft Grada Wolters-Ten Thije, die een kleine twee maand geleden 90 jaar werd, een hekel. ‘Maar omwille van oonze Harrie heb ik ermee ingestemd’, zegt ze om er meteen aan toe te voegen dat ze niet van klagen houdt. ‘Er zijn altijd ergere dingen. Denk maar eens aan alle mensen die bedlegerig zijn.’
(foto Raymond Wegdam)
SPORT
Dat ze intussen alweer 90 jaar is, dat is niet eens zo bijzonder. Grada is een sterke vrouw, anders word je niet zo oud. Steeds meer mensen en vooral vrouwen halen de negentig. Ze heeft wel wat klachten, ‘maar daar praten we niet over’, zegt ze. Waarom Wegdam Nieuws en de schrijver van dit interview haar zo graag wilden spreken, heeft alles te maken met haar grote hobby, de sport. Bij elk motorcrosscircuit in de regio is ze bekend. Al jaren bezoekt ze de wedstrijden. Op de Herikerberg in Markelo kennen ze haar allemaal. In het Kötterbos in De Hoeve is ze een graag geziene gast en zo voort, tot in Varsseveld toe. Maar niet alleen het racen met motoren door bossen en over zandbulten interesseert haar, ze is ook een fervent liefhebber van voetbal. Zeker een stuk of zes elftallen van WVV kennen Grada als vaste supporter bij thuiswedstrijden, maar ook bij uitwedstrijden is ze regelmatig van de partij. Het voetbalvirus zit in de familie. Haar broers Jan en Henk waren enkele jaren speler van WVV 1 en de broers Hofmeijer van het Heggelerveld, die alle zes bij WVV actief waren, zijn neven van Grada, wier zoon Harrie ook een echte voetbalman geworden is.
LIEFHEBSTER
Het gaat haar vooral om het spel zelf. ‘Ik ken soms niet eens de namen van de jongens. Dan moet ik vragen wie wie is.’ Ze bezoekt alle wedstrijden van het eerste elftal. Van de A1 en B1 en van het tweede en derde bekijkt ze alle thuiswedstrijden. ‘Soms ga ik zo vanuit de kerk naar het veld.’ Grada is allereerst een liefhebster. Dus als WVV speelt, heeft ze vrede met een tegenstander die beter is. ‘Ik heb niet echt een voorkeur, want de ene keer is die beter en de andere keer die. Als WVV verliest, is dat sneu voor de jongens, maar als de anderen beter waren, zul je van mij geen commentaar horen’, glimlacht Grada die ook op televisie veel voetbalwedstrijden volgt. ‘Verder is er weinig op tv wat interessant is. Ik heb het Muziekpleinfeest bekeken. Documentaires kijk ik niet. Ik heb al genoeg ellende gezien. Natuurfilms volg ik wel, maar als een leeuw een zebra aanvalt, doe ik hem uit en zet hem een minuut later weer aan. Dat ik een enorme hekel heb aan onenigheid en ruzie, zal daar wel mee te maken hebben.’
LEF
Sportliefhebster Grada gaat haar hele leven al naar het motorcrossen. ‘Waarom? Omdat het zo hard gaat. Ook als er eentje over de kop gaat, vind ik dat heel mooi. Die lef en branie vind ik mooi. En die snelheid. Ik was onlangs in Bentelo. Daar gebeurde ook het een en ander. Dan denk ik wel “het zal je kind maar zijn.” Maar als ze eraf donderen en meteen weer op springen, geniet ik ervan. Die snelheid. Daar gaat het me om. Ik was wel eens bij een autocross, maar dat doet me niet veel. Die gaan me niet hard genoeg’, aldus Grada, die zelf geen rijbewijs heeft.
Hoe komt zij als bejaarde vrouw ten huidigen dage nog op al die circuits terecht? ‘Ik rij meestal mee met Jordy Vehof. Hij rijdt een quad en neemt haar overal mee naar toe. Maar zo ver wil ik niet meer. Varsseveld, de Hoeve, Holten, Markelo, dat soort plaatsen. En als Jordy niet kan, neemt mijn jongste broer Joep me mee. Hij staat ook altijd klaar voor mij.’
Grada is geboren op 1 juli 1929. Ze was het derde kind in het grote Markveldse gezin van Jan-Hendrik ten Thije en Dika ten Thije-Hartgerink (foto). Ze somt het rijtje op van de 11 kinderen, waarvan één baby al na een paar dagen gestorven is. Jan, Anne, Grada zelf, Riek, Herman, Gerhard, Henk, Arnold, Frans en Joep. Riek (88) woont in Enter, Gerhard (84) in Markvelde op de oale groond waar het geboorthuis intussen afgebroken is en vervangen door een groot woonhuis waar hij woont met Rob en diens gezin. Rob is de zoon van zijn broer Joep (74) die nu nog op het Deepse Brook woont, maar binnekort ook naar de oale groond verhuist waar hij een zogenaamde mantelzorgwoning aan het bouwen is. Henk (82) woont in het Gelderse Beuningen. Grada’s zus Anne en de andere broers zijn overleden.
Moeder Dika was afkomstig van een boerderij uit Hengevelde, bijgenaamd ’n Schöppn. Ze had twee zussen. Hanna werd non en Trui bleef op de boerderij op het Heggelerveld. Zij trouwde met Graads Hofmeijer uit de Hoeve.
Jan Hendrik was boer op het ouderhuis. Hij had een zus, Anna, die trouwde bij ’n Wal (Screever) in de Stegenhoek en twee broers. Dat waren Jan en Herman, bijgenaamd Roozn’Herman. Hij woonde met zijn gezin aan de Bentelosestraat. Jan woonde met zijn gezin in de Slotshoek. Bekende Wegdamse families allemaal.
Dika is 92 jaar geworden. Haar man Jan-Hendrik 77.
NOOIT ONENIGHEID
Grada blikt met een zeer positief gevoel terug op haar jeugdjaren. ‘We hebben nooit onenigheid gehad’, zegt ze. ‘Toen we opgroeiden, deden we vanzelf overal aan mee. Voor we naar school gingen, maakte Anne de bedden op, deed Riek de afwas en ik dweilde de vloer. ’s Avonds als je uit school kwam, maakte je je huiswerk en daarna hielp je weer mee. Bijvoorbeeld sokken stoppen. Ik heb er nooit spijt van gehad.’
En je vader? ‘De va zei altijd dat het wel goed zou komen. Hij gaf wel zijn mening. We hadden een gemengd bedrijf met zeven koeien. Honger hebben we nooit geleden, maar mijn ouders hebben een zuinig leven geleid. Er werd goed op de centen gepast.’
LIEFDADIGHEIDSWERK
Op school kwam Grada goed mee. Toen ze tien jaar was, ging ze elke dag na schooltijd naar Jan en Tonia Meijerink die iets verderop in Markvelde woonden. ‘Ik hielp Tonia met werkzaamheden als dweilen, afwassen en earappel gardern. Dat was allemaal liefdadigheidswerk. Dat was heel gewoon. Tegenwoordig willen ze elk klusje meteen betaald hebben. Ik ben zo niet opgegroeid. Je kunt veel dingen ook wel zo doen.’
Toen Grada vijftien jaar was, ging ze in betrekking bij pastoor Boerma van Bredevoort in de Achterhoek. Drie uur fietsen heen en weer terug. Na een jaar werd de pastoor overgeplaatst naar Groningen, maar Grada mocht van haar ouders niet mee. Of ze dat wel gewild had? ‘Jazeker wel’, zegt ze, ‘dat had me niks kunnen schelen.’ Ze kreeg een baan bij dokter Van Ditzhuizen in Delden. Maar die verhuisde enkele jaren later naar Frankrijk, waarna Grada bij café Veehof in dienst kwam. Daar werkte ze 32 jaar. ‘Ik heb het nergens beter gehad. Ook als je wel eens even met een klant stond te praten of de krant aan het leze was, werd daar niks van gezegd. Ik stond om 5 uur op. Op maandagmorgen ging dan de was doen in de schuur. Of de zaal schoonmaken. Of schoenen poesten op zolder. Of in de kelder flessen schoonmaken. Er was zat te doen in zo’n bedrijf. Als je het maar ziet. Ik heb er met plezier gewerkt. Nogmaals, ik had het noot beter kunnen krijgen. Alles kon overlegd worden en je kon ook gerust een keertje weg. Als alle werkgevers zo waren, was er nergens trammelant.’
Na al die jaren van hard werken, stopte Grada toen ze 56 jaar was.
Grada is in 1954 getrouwd met Henk Wolters - bijgenaamd de Koele - uit Enter. Ze gingen wonen aan de Diepenheimsestraat. ‘We hadden elkaar leren kennen bij het dansen bij Rupert in Delden. We mochten niet naar Goor, want dat was niet katholiek’, glimlacht ze. Het waren de regels van vroeger toen het rijke Roomse leven de regels bepaalde. Anno 2019 kun je je daar niks meer bij voorstellen.
Henk en Grada kregen twee kinderen, Annet in 1957 en Harrie in 1964.
Henk overleed op 26 november 1985 op de verjaardag van zijn dochter Annet. Hij werkte op het Eternit en kreeg longvlieskanker. Hij werd maar 58 jaar.
Annet trouwde met Henk Groothold. Ze kregen drie kinderen. Maar ook Annet werd door kanker getroffen. Acht jaar geleden, op 3 juli 2011, overleed ze op 52 jarige leeftijd. ‘In zeven weken was ze weg’, zegt Grada. Het zat haar bepaald niet mee. Eerst verloor ze Henk, daarna haar dochter. Dat kostte moeite. ‘Maar ik moest verder. Geen mens kan je daarmee helpen. Ze zeggen wel eens dat ik veel achter de kiezen heb gehad. Veel mensen hebben me getroost en gesteund, maar echt helpen kunnen ze je niet. Het verlies is heel groot. En vergeet niet dat er mensen zijn die nog veel meer moeten meemaken in hun leven.’
‘Het overlijden van Annet achtervolgt me overal. Dan zie ik weer gordijnen of andere dingen die ze genaaid heeft.’
SCHOONDOCHTER
Grada, die tgv haar 90ste verjaardag een prachtig feest gaf bij De Gebrande Waateren, heeft intussen vier achterkleinkinderen. ‘Dat zijn de mooie kanten van het leven.’
Harrie werkt bij Hebo en is getrouwd met Margôt Velthuis. Ze wonnen aan de Diepenheimsestraat en hebben twee kinderen. Schoondochter Margôt staat er goed op bij de 90-jarige. ‘Ze doet heel veel voor mij, gaat altijd met mij mee en helpt me met invullen van papieren en andere dingen.’ Ze steekt haar duim omhoog. ‘Het is een geweldige schoondochter.’
Ze vertelt nog eens over de avond in november 2017 dat Engelien tijdens en na de wedstrijd tegen Juventa in Wierden onwel werd en later op de avond overleed. ‘Ik kan er aardig goed over praten’, zegt Grada die ook bij thuiswedstrijden altijd naast Engelien naar de wedstrijden zat te kijken. ‘Ik zit daar nog altijd. Hendrik zit naast me en Gerrit Screever. Dat hou ik ook graag zo, want ik wil niet tussen vrouwen zitten bij die wedstrijden. Het gaat mij om het voetbal.’
Naar de uitwedstrijden rijdt Grada intussen met Hendrik en diens dochter Inge als chauffeur. Zo gaat ook dat vaste onderdeel van het leven van de 90-jarige sportliefhebster weer door, want voetbalwedstrijden en motorcrosses zijn haar lust en haar leven.
Met zijn squad brengt Jordy Veehof de 90-jarige Grada via de ereboog van jonge WVV'ers naar de feestzaal.
Grada poseert met een groep junioren van WVV
HIERONDER NOG ENGELE FOTO'S VAN GRADA'S GEZIN
Grada met dochter Annet en zoon Harrie (september 2009)
2009. Grada's kinderen en kleinkinderen. Bovenste rij vlnr: Muriël, Grada's schoonzoon Henk en schoondochter Margôt, Manon en Debbie. Midden: Ellis, Annet en Stef. Onder: Harrie, Grada en Dennis.
Grada met de kleinkinderen (2009)
1986. Vier generaties, Grada, haar moeder Dika, haar kleindochter Manon en dochter Annet.
NOG ENKELE FOTO'S VAN DE FAMILIE TEN THIJE
Het ouderhuis in Markvelde, dat er intussen niet meer staat.
Dika, de moeder van Grada, die 92 jaar is geworden.
Haar oudste broer Jan, die in 1992 is overleden.
Vier broers op de lagere school. Staand vlnr Herman en Gerhard. Onder Henk en Arnold.
Nog drie broers van Grada die al overleden zijn. Arnold (links) die in 2013 overleden is. Frans (rechts) stierf al op 21-jarige leeftijd, toen hij in militaire dienst zat. Tijdens een vrij weekend overleed hij na een verkeersongeluk in Bentelo. In het midden Herman die op 56-jarige leeftijd overleed door een hartstilstand.
2019. Foto genomen tijdens het feest van Grada. Rechts haar jongste broer Joep (74), naast hem hun zus Riek (88) en links Joeps vrouw Ria.
Links Grada's broer Henk die in Beuningen woont.
Tot slot nog een foto uit de beginjaren 90. Grada (linksonder) met haar collega's van van de verkeersbrigadiers. Ze heeft dat 32 jaar gedaan. Ze kreeg er twee keer een gouden speld voor.
Vlnr onder: Grada, Alie Pelle, Linie Rupert, Christien Hafkamp, Minie Haverkort, Minie ter Huurne, Rikie Mensink.
Achterste rij: Truus Essink, Marietje Wegdam, Hans Roordink, Marietje ter Doest, Ans Vossebeld, Annie Grefte, Maria Roorda, de heer Kampkuiper, Theo Wegdam, Lies Aarnink en Annie Nibbelink.
