Via diverse mondelinge overleveringen is bekend dat er in Hengevelde tijdens de Tweede Wereldoorlog twee zoeklichten hebben gestaan. Deze stonden net iets buiten het dorp, tegenover de boerderij van de familie Pelle aan de huidige Haaksbergerstraat 6. Op deze locatie stonden tevens één of twee barakken. Zoeklichten zijn grote schijnwerpers die in de Tweede Wereldoorlog werden gebruikt om in het donker de geallieerde vliegtuigen op te sporen. Als er een geallieerd vliegtuig in het vizier kwam, dan gingen de Duitse jachtvliegtuigen er meteen achteraan. Deze jagers stonden opgesteld op vliegveld Twente en konden zeer snel ter plekke zijn. De geallieerde vliegtuigen vlogen ‘s nachts zeer laag om op deze manier letterlijk onder de radar te blijven. Wanneer ze ontdekt werden, maakten ze zo snel mogelijk hoogte. De zoeklichten zorgden ervoor dat de vliegtuigen in beeld kwamen en bleven, om zo de Duitse jagers bij te staan. Het is niet bekend of het luchtafweergeschut “FLAK” in Hengevelde en nabije omgeving werd ingezet. FLAK staat voor Flugabwehrkanone. Het lijkt er op dat de “FLAK” hier niet gebruikt is, want van de ooggetuigen kon niemand zich een luchtafweergeschut herinneren. Het is ook niet aannemelijk, juist omdat vliegveld Twente zo dichtbij lag. Volgens één ooggetuige en één indirecte bron zou er ook bij “Pieperiet” mogelijk een zoeklicht hebben gestaan. “Pieperiet” ligt aan de huidige Bentelosestraat vlakbij de rotonde met de Haaksbergerstraat. Het is echter zeer twijfelachtig of er bij “Pieperiet” daadwerkelijk zoeklichten hebben gestaan.

Zoeklichten zijn grote schijnwerpers die in de Tweede Wereldoorlog werden gebruikt om in het donker de geallieerde vliegtuigen op te sporen. Als er een vliegtuig in het vizier kwam, dan gingen de Duitse jagers er achteraan of het afweergeschut werd gebruikt. Het is niet bekend in de Stegenhoek en omgeving het afweergeschut “FLAK” werd ingezet. “FLAK” staat voor Flugabwehrkanone.
Via vijf mondelinge overleveringen is bekend dat er tijdens de Tweede Wereldoorlog bij Hartgerink in de Stegenhoek zoeklichten gestaan hebben. Het adres van Hartgerink “De Kas” is tegenwoordig Kinkelerweg 12 en ligt in de gemeente Haaksbergen. Tevens stonden er naast het erf een aantal houten barakken en twee of drie grote zandhopen. Deze zandhopen waren opgeworpen tegen een houten constructie. Het waren relatief hoge bulten zand begroeid met gras en in het midden voorzien van een grote open ruimte. Deze binnenruimte was van twee kanten toegankelijk via smalle gangen die in het midden een knik vertoonden. Een soort loopgraaf. Zie bijgaande tekening.

In de Bennie Brummelhuis serie hier een artikel over de familie Waanders, bij velen bekend als ‘de Krake’. Waar komt deze naam vandaan? We gaan ver terug in de 19e eeuw en wel naar Antonie Krake: Antonie Krake, van beroep marskramer, werd op 28 mei 1843 geboren te Enter in de gemeente Wierden. In 1875 kwam Antonie samen met zijn vrouw Diena Spenkelink naar Ambt Delden. Zij gingen wonen in de buurschap Zeldam. Twee jaar later kwam Dina te overlijden. Op 22 november 1877 hertrouwde Krake met Wolthuis. Waarschijnlijk was haar voornaam Aleida, want in zowel het burgerlijke huwelijk als het kerkelijke huwelijk wordt zij Aleida genoemd. In enkele andere bronnen staat zij als Henrica te boek. Uit dit huwelijk werd op 4 juli 1880 te Zeldam een dochter geboren. Zij kreeg de naam Dina. Aleida Krake, geboren Wolthuis overleed op 25 november 1885. Een half jaar later trad Antonie Krake in het huwelijk met Berendina Dwars. Dochter Dina was tijdens het overlijden van Aleida amper vijf jaar oud, daarom was Antonie wel min of meer genoodzaakt om spoedig opnieuw in het huwelijk te treden. De familie Krake in Hengevelde:

Enkele jaren geleden is er bij het oude ijzer op het Ruperts Erve een zware kogel gevonden. Via een bekende uit het dorp is die kogel in het bezit van ondergetekende gekomen. Hij had de kogel destijds aangetroffen en vond het zonde om deze verloren te laten gaan. Op een dag kwam hij naar me toe met de vraag, of ik iemand wist die belangstelling had in de kogel. Die vraag was snel beantwoord en zodoende is deze nu in mijn bezit. Wie weet er meer van deze kogel? Ondergetekende is vooral geïnteresseerd in de locatie waar deze kogel gevonden is. Nu is het een aardige curiositeit, maar als de exacte vindplaats bekend is dan wordt het een waardevol object. Benny Brummelhuis

lAls je de Needsestraat oversteekt vanuit de Bretelerstraat, dan zie je aan de linkerkant van de weg, tegenover de weg richting de ingang van het Eppingsbos een groot gat. Al jaren vraag ik mij af hoe deze ooit zijn ontstaan en allerlei theorieën spelen er op zo’n moment door mijn hoofd. Vele reacties verder kwam het antwoord uit verrassende hoek, Wesley Meulenkamp:” Ik werk bij Landschap Overijssel en zit dus een beetje in de materie. Ik rij ook elke dag langs dat water. Het is zeer waarschijnlijk een oude poeI. Ze waren van oudsher in gebruik voor verschillende doeleinden zoals drinkplaats voor vee en opslag van bluswater. Een poel is altijd aangelegd, logischerwijs in lagere delen. De historische kaart van 1900 laat duidelijk een poel zien in een bos, destijds wat groter in oppervlak. Verderop bij de pröttelboer lag er ook ooit één, het bosje was toen van een familie Nijhuis. Na de oorlog toen er betere voorzieningen kwamen en de ruilverkavelingen zijn de meeste wel gedempt".  

Als je de Needsestraat oversteekt vanuit de Bretelerstraat, dan zie je aan de linkerkant van de weg, tegenover de weg richting de ingang van het Eppingsbos een groot gat. Al jaren vraag ik mij af hoe deze ooit zijn ontstaan en allerlei theorieën spelen er op zo’n moment door mijn hoofd. Is er in de Tweede Wereldoorlog ooit een verdwaalde bom gedropt? Heeft er in een ver verleden iets van zandwinning plaats gevonden? Ik heb al eens mensen benaderd die geboren zijn in de jaren 30; ook daar kreeg ik nul op mijn rekest. Mocht er iemand zijn die meer weet van het ontstaan van het gat op de bovenstaande foto, graag een reactie naar 0f 06-10175105.
Raymond Wegdam.

Uit mondelinge overlevering was bekend dat er in het verleden een man en een vrouw waren doodgevroren aan de rand van het Markveldseveld. Vanwege het feit dat er te weinig aanknopingspunten waren voor verder onderzoek, bleef het bij een mondelinge overlevering.
Twee krantenartikelen uit 1888
In de Nieuwe Amsterdamsche Courant Algemeen Handelsblad van zondag 25 maart 1888 stond een klein bericht over Markvelde. Het bericht dat hieronder in zijn geheel wordt weergegeven, gaf voldoende aanknopingspunten tot het starten van een onderzoek.

Zo nu en dan duikt er bij de redactie van Wegdamnieuws een oude foto op waarvan we graag meer willen weten. Deze is afkomstig van ene heer Leusink, woonachtig in Enschede. Hengeveldse keukenmonteur Mark Escher was bij hem op werkbezoek en zo ging het balletje rollen. De bovenstaande foto is kort na de Tweede Wereldoorlog gemaakt; de brug over het Twentekanaal was gebombardeerd en dus werd er gebruik gemaakt van een pondje die de mensen op de foto naar de overkant bracht. Nu is de vraag: Wie staan er op deze foto? Weet je meer? Mail het naar [email protected]