Lieke Kuipers restaureert opa’s draaiorgel


Een draaiorgel van ruim honderd jaar oud restaureren? Lieke Kuipers draait er haar hand niet voor om. 'Het is natuurlijk wel een enorm karwei, maar tegelijk ook een grote uitdaging. Een keer iets anders dan het maken van een wandschildering.' Het in originele staat terugbrengen van het historische orgel van haar opa is het afstudeerproject van Kuipers' opleiding als decoratieschilder.

Toen Kuipers (20) voor haar eindopdracht van de opleiding als decorateur en restaurateur aan het Cibap in Zwolle een project zocht dacht ze meteen aan het draaiorgel van haar opa. Dit verkeerde in slechte staat. De verflagen op het houtsnijwerk zouden helemaal verwijderd moeten worden en opnieuw, in de originele olieverfkleuren, aangebracht worden. Haar docenten en ook opa Marinus Kuipers waren meteen enthousiast. 

Het draaiorgel is rond 1900 gebouwd door de gebroeders Wellershaus, bekende orgelbouwers uit het Ruhrgebied. Het middenstuk was een dansorgel dat in veel Belgische of Brabantse cafés te vinden was. Het orgel begon te spelen als er een muntstukje in een gleufje gegooid werd, als een soort jukebox. Toen is het orgel omgebouwd tot straatorgel, zijpanelen met trommels erin werden toegevoegd. Vele jaren heeft het orgel hierna nog dienst gedaan in een carrousel (een soort draaimolen) op vele kermissen, totdat Marinus Kuipers het orgel in 1970 kocht.

Door de verschillende levens die het orgel in ruim een eeuw tijd heeft gehad is het sierwerk aan de voorkant flink aangetast en vele malen bijgewerkt. Ook nu moesten delen van het houtsnijwerk opnieuw worden vastgezet en bijgewerkt. Om te achterhalen hoe het orgel er oorspronkelijk uitzag heeft Kuipers een kleurhistorisch onderzoek uitgevoerd. Hierbij worden de verschillende verflagen er voorzichtig afgeschuurd en onderzocht om erachter te komen welke kleuren en verfsoorten in de loop van de jaren gebruikt zijn. 'Op sommige plekken zaten wel dertien verschillende lagen in allerlei verfsoorten. Zo kwamen de geschilderde tekst 'De Höfte' nog te voorschijn. Dit heeft opa er ooit op laten zetten.'

Af is het orgel nog niet. Wel zit Kuipers in de laatste fase, het afschilderen. 'Mijn docent is hier al geweest om het werk te beoordelen. Hij vond op basis van wat ik tot dan toe gedaan had dat ik een voldoende verdiende. Het is gewoon veel te veel werk om af te ronden binnen de tijd die er voor staat.' Eind augustus verwacht ze klaar te zijn met haar project. Dan is opa's orgel weer als nieuw.

Voor meer informatie of decoratief schilderwerk: kuiperslieke@hotmail.com